Skip to content
Home » Cách sản xuất trà dây khô an toàn, đạt chuẩn chất lượng

Cách sản xuất trà dây khô an toàn, đạt chuẩn chất lượng

Trà dây khô là dược liệu có dược tính và tính ứng dụng cao. Thảo dược này đang dược nhiều người dùng làm trà uống hàng ngày để phòng bệnh và bảo vệ sức khỏe.

Sơ lược về cây trà dây

trà dây khô

Theo dược điển Việt Nam V:

Trà dây hay chè dây còn được gọi là song nho, bạch liễn, thau rả (tiếng Nùng), khau rả (tiếng Tày), hồng huyết long, điền bổ trà, ngưu khiên tỵ… Cây có tên khoa học là Ampelopsis Cantoniensis Planch, thuộc họ nho (Vitaceae).

Mô tả : – Đặc điểm thực vật:

  • Chè dây là cây leo, thân và cành cứng hình trụ mảnh. Thân dài khoảng 2 – 3m, bám vào cây khác.
  • Lá chè dây dạng kép, mọc so le nhau, có tua cuốn mọc đối xứng với lá. Lá dài 7 – 10cm, có răng cưa ở viền. Mặt trên lá màu xanh nhạt. mặt dưới xanh sẫm. Khi lá non, thường có màu xanh tía, càng lớn càng chuyển sang xanh đậm.
  • Hoa trà dây giống nụ hoa tam thất, bông mọc thành chùm, màu trắng, mọc đối diện với lá. Hoa thường nở khoảng tháng 6 – tháng 7.
  • Quả chè dây hình trái xoan, mọng, khi chín có màu đen, bên trong có khoảng 3 – 4 hạt. Quả thường ra vào tháng 9.

           – Lá khô thường nhàu nát, khi dàn phẳng có hình trái xoan hoặc hình mũi mác, dài 2,5 cm đến 7,5 cm, phía cuống tù hay hơi tròn, đầu lá nhọn, mép có ít răng cưa. Mặt trên màu lục xám, có những vết trắng loang lổ trông như mốc, mặt dưới màu nhạt hơn. Cuống lá nhẵn, dài 3 mm đến 12 mm. Thể nhẹ, chất giòn, dề gãy nát, mùi thơm, vị đắng sau hơi ngọt nhẹ.

Tính vị, quy kinh: Cam, khổ, lương. Vào kinh tỳ, vị.

Công năng, chủ trị: Tiêu viêm chỉ thống, giải độc sinh cơ. Chủ trị: Đau dạ dày, tá tràng; viêm đại tràng; chậm liền sẹo.

Phòng, hỗ trợ điều trị bệnh bằng trà dây khô

trà dây khô

Trà dây khô giảm nhanh các cơn đau trong cơ thể

Theo kinh nghiệm dân gian thì trà dây khô giảm nhanh các cơn đau, có khả năng cắt cơn đau trong cơ thể. Ví dụ như với bệnh nhân đau dạ dày, hơn 93% bệnh nhân hết đau chỉ sau khoảng 8 đến 9 ngày. Hơn nữa còn có cảm giác thèm ăn, ăn ngon miệng, người dễ chịu, ngủ ngon hơn.

Theo nghiên cứu của y học, trà dây khô hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày hành tá tràng và các chứng bệnh liên quan đến đường tiêu hóa khác một cách hiệu quả do tác dụng nổi trội của chè dây là diệt trừ vi khuẩn Helicobacter pylori, giảm tiết acid dịch vị dạ dày, giúp vết loét liền sẹo. Khi điều trị bằng trà dây 80% bệnh nhân liền sẹo. Trà dây khô còn có khả năng chống viêm niêm mạc dạ dày (nhờ chứa hàm lượng lớn flavonoid – là một kháng sinh tự nhiên). Đây là công dụng mà các loại thuốc tân dược khác không có được.

Trà dây cũng có lợi cho gan, có khả năng phòng ngừa các chứng bệnh do viêm nhiễm như: viêm miệng, viêm họng và amidan cấp tính, viêm mủ tai giữa, cốt tuỷ viêm, viêm hạch cấp tính, nhiễm khuẩn ngoại khoa, mụn nhọt, đinh độc… Loại bỏ các vấn đề về da. Chữa mẩn ngứa, mụn nhọt, rôm sảy do nóng trong: Chè dây có khả năng thanh nhiệt và giải độc cho gan tốt.

Ngoài ra, nhiều nghiên cứu đã cho thấy thành phần Flavonoid trong chè dây có tác dụng chống oxy hóa, cải thiện chức năng tuần hoàn máu. Người uống trà từ cây chè dây ít gặp tình trạng canxi bám vào thành mạch máu hơn so với người không uống trà. Hơn thế, chè dây còn ổn định huyết áp cho người bệnh cao huyết áp. Các chỉ số đường huyết có trong máu giảm từ từ về mức ổn định. Qua đó, khả năng hẹp mạch máu, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim được phòng ngừa hiệu quả.

Lợi thế của trà dây khô là không gây tác dụng phụ. Người dùng không lo ngộ độc. Nó cũng không ảnh hưởng tới các chỉ tiêu hóa sinh và huyết học khi dùng dài ngày. Do đó  không gây ảnh hưởng tới sự sinh sản và di truyền.

Cách làm trà dây khô đạt chuẩn

Trà chè dây thanh mát, dễ uống

Trà dây Sapa cắt nhỏ, phơi khô đang được nhiều người tin dùng

Cây chè dây phân bố ở nhiều nước trên thế giới như Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia, Lào…Ở Việt Nam, cây chè dây có ở nhiều tỉnh thành. Nhất là các tỉnh miền núi phía Bắc như Cao Bằng, Lào Cai (Sapa), Hà Giang… Trà dây ở đây có vị ngọt hơi đắng, tính mát, rất tốt cho sức khỏe. Hơn nữa, cây trà dây mọc tự nhiên nhiều trong rừng. Đảm bảo sạch và an toàn. Không có dư lượng thuốc trừ sâu hay các loại thuốc bảo vệ thực vật khác.

Người ta có thể thu hái trà dây quanh năm. Dân gian thường hái toàn thân cả lá vào lúc cây chưa có hoa quả (chú ý không dùng những dây lớn và già vì dây to và già không còn nhựa trắng nên hàm lượng dược chất không cao), loại bỏ lá sâu, già úa, về rửa qua với nước cho sạch. Sau đó, để ráo nước. Chặt thành từng đoạn ngắn. Tiếp theo chè sẽ được ủ trong thời gian khoảng 8 tiếng để nhựa chè chuyển thành phấn, các chất trong chè lên men và phần nhựa bán chặt vào cánh chè, tạo độ phấn cho chè. Sau đó được đem ra phơi hoặc sao đến khi khô hẳn. Chè đạt tiêu chuẩn phải là loại chè có màu xanh nhạt, chè có mùi thơm dịu, có nhiều phấn trắng bám vào búp chè (Nếu ta nhìn không kỹ cứ tưởng là chè bị mốc, nhưng không phải mà đây là phấn của chè, là kết quả của một quá trình chế biến rất phức tạp mới tạo ra được loại phấn trắng này trên sản phẩm Chè dây. Theo kinh nghiệm của người làm trà dây khô lâu năm thì trà dây càng có nhiều phấn trắng tức là càng có nhiều nhựa, càng là loại chè ngon, tốt cho sức khỏe. Ngược lại, nếu trà dây khô hoàn toàn không có phấn trắng thì đó không phải là loại tốt. Giá trị dược liệu không cao.). Khi sử dụng hãm với nước sôi như pha trà uống thay nước hàng ngày.

Hiện nay chè dây đã được chế biến thành nhiều dạng khác nhau như cao cô đặc, túi lọc hay viên nang nhưng trà dây khô nguyên chất (phơi hoặc sấy khô) vẫn được nhiều người tin dùng hơn cả. Hương vị thơm ngọt tự nhiên của trà giúp người dùng dễ sử dụng. Để người dùng vừa phòng bệnh, vừa hỗ trợ điều trị bệnh.

Cách dùng trà dây khô để phòng và hỗ trợ điều trị bệnh

trà dây khô

Có thể sắc nước trà dây khô để uống hàng ngày

Theo đông y:

Cách dùng trà dây khô cũng rất đơn giản. Bạn có thể dùng 15 đến 70g/ người/ ngày. Tùy vào mục đích muốn phòng bệnh hay muốn hỗ trợ điều trị bệnh. Có thể dùng độc vị hoặc kết hợp với các vị thuốc khác để gia tăng hiệu quả. Dưới đây là một số bài thuốc từ trà dây khô đã được nhiều người tin dùng.

– Hỗ trợ điều trị đau dạ dày: Theo kinh nghiệm của đồng bào Tày ở Lạng Sơn, Cao Bằng, hằng ngày lấy 30 – 50g trà dây khô hãm hoặc sắc uống nhiều lần. Một đợt dùng liên tục từ 15 đến 30 ngày. Người bệnh dạ dày nên dùng trà thảo dược chè dây mỗi ngày. Thời điểm tốt nhất để uống là vào buổi sáng trước khi ăn 30 phút. Bởi lúc này, khuẩn xoắn HP thường ẩn náu ngay trên niêm mạc dạ dày. Uống trà chè dây lúc này giúp tăng hiệu quả tiêu diệt và đào thải vi khuẩn gây bệnh ra ngoài.

Điều trị đau thắt bụng trên, tiêu chảy: Sử dụng 50g trà dây tươi, 15g gừng tươi sắc cùng với 2 chén nước để uống. Người già và trẻ em hoặc người bị bệnh nhẹ có thể giảm liều.

– Giảm cảm mạo phát sốt, hầu họng sưng đau: Dùng 15 đến 60g trà dây khô sắc uống trong ngày. Uống đến khi hết đau, hết sốt mới ngừng.

Phòng bệnh sốt rét: Sử dụng chè dây và hồng bì mỗi vị 60g, lá đại bì, rễ cỏ xước, lá tía tô, rễ xoan rừng mỗi vị 12g, vỏ hoặc lá cây vối 12g. Sắc các vị thuốc với 400ml nước đến khi cạn còn khoảng 100ml thì đem uống. Sử dụng bài thuốc 3 ngày, mỗi ngày 1 lần.

– Hỗ trợ điều trị phong thấp, đau nhức khớp, đau thần kinh tọa: Dùng 15 đến 30g trà dây khô sắc uống. Nếu có lá trà dây tươi thì lấy giã nát, sao nóng, gói vào tấm vải sạch để đắp lên chỗ đau nhức.

Tuy nhiên để phát huy tối đa tác dụng của chè dây khi sử dụng người dùng cần lưu ý một số điều sau:

  • Dùng đúng liều lượng từ 60 – 70g chè dây khô/người mỗi ngày.
  • Chia lượng chè ra pha 2 lần để uống trong ngày.
  • Thời điểm tốt nhất để uống trà chè dây chữa dạ dày là buổi sáng trước bữa ăn 30 phút.
  • Uống trà chè dây lúc còn ấm là tốt nhất.
  • Không dùng trà chè dây đã để qua đêm để tránh đau bụng do vi khuẩn lên men.
  • Mua chè dây khô ở địa chỉ uy tín, tránh tiền mất tật mang.

Người dùng nói gì về trà dây khô?

Trà dây có nhiều công dụng được khoa học chứng minh. Đồng thời, thảo dược này cũng nhận nhiều phản hồi tốt từ người dùng. Cụ thể:

Chị Lương Thị Thúy Quỳnh, Yên Phong, Bắc Ninh cho biết: “Trước kia chồng tôi bị đau dạ dày. Thường xuyên ợ hơi, ợ chua, ngày ở không yên, đêm mất ngủ, ăn uống không ngon. Có thời gian đau nhiều sức khỏe suy sụp, người gầy rộc đi. Tôi cùng chồng đi khám nhiều nơi, mua cho anh nhiều loại thuốc uống mà vẫn không khỏi. Nhưng sau một thời gian được người quen giới thiệu và uống trà dây khô bệnh của chồng tôi thuyên giảm hẳn. Anh ăn ngon hơn, ngủ tốt hơn, da dẻ hồng hào”.

Ông Đỗ Văn Ninh, Mường Khương, Lào Cai cho biết: “Tôi và vợ đã dùng chè dây thay trà được gần 3 năm. Ban đầu do vợ tôi thường xuyên mất ngủ nên người quen biếu gói trà dây khô uống. Uống chưa hết gói trà vợ tôi đã thấy ngủ tốt hơn hẳn. Tôi uống cùng vợ thì thấy trà dây không chỉ giảm mất ngủ mà còn giảm đau dạ dày. Càng uống càng thấy người khỏe ra…”.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *